Volkskunde van Curacao, Aruba en Bonaire

Paul Brenneker

Spirituele

Brua
‘Men doet brua op verschillende manieren. De een gooit vloeistof voor iemands deur; de ander begraaft je op het kerkhof; een ander schrijft je naam op een papiertje en brandt er een kaars op. Een ander geeft je een melkbad of een duivebad of een bad met kruidenwater. Anderen weer leggen je de kaarten of roepen je op in een glas water. Ook stoppen ze wel je foto in cocos- of slaolie met wat petroleum, zetten er een drijvertje in en steken dat aan om je in de macht te krijgen. Anderen steken zo’n drijvertje aan in een cocosnoot met… lees verder »
Vodú
Een jonge vrouw vertelt: ‘Uitdrukkelijk heb ik om een goede luá gevraagd, op Haïti. En die hebben ze mij gegeven. Ik heb erbij gezegd, dat ik hem geen geld kan offeren en in geen geval een kind wil geven in ruil voor zijn diensten. Ik offer hem geregeld rum op brood, dat ik buiten aan een boomtak ophang. Die luá leeft in mijn lichaam, vooral in mijn buik. Ik voel hem, hij trekt daar rond, en soms tekent hij zich af. Hij beschermt mij en geeft me een buitengewone kracht in gevaar. Gaat mijn man naar het werk, dan stuur… lees verder »
Brua
‘Toen mijn zoon gestorven was, heb ik een brief naar Santo Domingo laten schrijven om te weten wat daarachter zat. Ik deed er een papieren dollar in. Het ant­woord luidde dat ik mij geen zorgen moest maken, hij was een natuurlijke dood ge­storven. Maar er dreigde mij een ander gevaar. Ik had plannen om mijn huis op te knappen, doch een vijand zat mij hiermee dwars. Ze konden de invloed van die vijand lam leggen. Ik moest dan 70 dollar opstu­ren, dan zouden zij een amulet terugsturen. Een tekening van het contra was erbij ge­voegd. Ik ben toen gaan sparen,… lees verder »
Brua
BOMENDat men in koralen van huizen zo vaak een oude dode boom ziet staan, die jaren blijft staan en niet wordt omgehakt, heeft zijn reden. ‘Oude bomen dichtbij een huis mag je niet omkappen. Anders sterft de oudste bewoner van dat huis. Zo zeggen de mensen.’ Dichtbij het landhuis Rif stond vroeger een grote boom. Naar op­dracht van de reeds lang overleden vader mocht deze nooit worden omgehakt. De boom ging dood. Jaren later viel hij om, en ook toen heeft men hem nog laten lig­gen, totdat hij geheel vermolmd uiteen viel.

‘Elia had achter zijn huis een dode… lees verder »
Brua
Wat precies een zumbi of boze geest is kunt u horen van een vrouw uit Rancho: ‘Een zumbi of boze geest is de ziel van iemand die in zijn leven andere mensen veel kwaad heeft gedaan en na zijn dood in de hel niet wordt toegelaten. In de hel zitten tamelijk slechte zielen, maar de heel erg slechten laat men er niet binnen, die storen te veel. Deze moeten naar de aarde terug en daar rondzwerven, en zijn ner­gens welkom, overal worden ze geweerd.’

Ze proberen hun verwanten mee te krij­gen. Bepaalde zumbi’s worden herkend, anderen zijn boze geesten… lees verder »
Brua
Hier volgen enkele brua-verhalen, wier historiciteit natuurlijk geheel voor reke­ning van de vertellers komt.

‘Eens vloog er een ckuchubi pretu door de rechtszaal, het ene raam in, het andere uit. De vogel bracht de rechter in de war. Hij kwam zozeer onder de indruk, dat hij voor het zware misdrijf, dat werd behandeld, een heel matige straf gaf’.

‘Waarom zou je aan brua doen?’ vraagt een jonge vrouw. ‘Bij moeilijk­heden wierook je je huis, en bid je wat. Dat is toch veel beter!’

‘Een bekende bruamaker van Sabaneta, Pa Colá, heeft een vergif klaargemaakt in wat carabobo,… lees verder »
Brua
Brua is een verzamelwoord voor toverij, bijgeloof, kwakzalverij, geestenleer, bangmakerij en oplichterij met geheimzinnigheid. Het woord bruha, mengen, verwarren, zal er niet vreemd aan zijn.

De brua wil de grenzen van het natuurlijke overschrijden, of tenminste dit suggereren. Daarom is het verwant aan godsdienst en religieuze praktijken. De godsdienst schakelt ook andere dan louter natuurlijke krachten in.
Brua komt over heel de wereld voor en in alle tijden. Het is een open vraag of het op deze eilanden weliger tiert dan elders. In kwantiteit zal er weinig verschil zijn. De verschijningsvorm is wel anders. Vreemdelingen worden door deze andere… lees verder »